4 Şubat Dünya Kanser
Günü
“Erken Teşhis Hayat
Kurtarır”
Seçimler ve Riskler
Kanserlerin % 10
kadarı genetik mutasyonlarla (değişimlerle) ilişkilidir. Oysa kanserden
ölümlerin % 27'si tütün ve alkol kullanımı nedeniyledir.
Farkındalık, Kavrama,
Efsane (Mit) Ve Yanlış Bilgi
Artan farkındalık ve
doğru bilgi ve tecrübeler hepimizi erken uyarı işaretlerini tanıma, sağlığımız
hakkında bilinçli seçimler yapma ve kendi korku ve kanser hakkındaki yanlış
algılarımıza karşı koyma konusunda güç verebilir.
Artan farkındalık ve
doğru bilgi ve tecrübeler, hepimize kanserin erken uyarı işaretlerini tanıma,
sağlığımız hakkında bilinçli seçimler yapma ve kanser hakkındaki korku ve
yanlış algılarımıza karşı koyma konusunda güç verir.
Vücudunuzu Tanıyın:
Erken Teşhis Hayat Kurtarır.
Tüm kanserler erken
belirti ve semptom göstermez. Bununla birlikte, birçok kanser bir şeyin doğru
olmadığına dair işaretler gösterebilir veya gösterir. Bunlar meme, rahim ağzı
(servikal),kalın bağırsak (kolorektal), cilt, ağız (oral) ve bazı çocukluk kanserleridir.
Bunu bilmek önemlidir, çünkü kanseri erken teşhis etmek neredeyse her zaman
tedavi etmeyi ve hatta iyileştirmeyi kolaylaştırır. Bu da kanser tanısı alan
insanlar için hayatta kalma ve yaşam kalitesini arttırma şansı anlamına
gelmektedir. Dahası, bazı kanserlerin erken uyarı işaretlerini tanımak düşük
maliyetlidir ve çoğu durumda herhangi bir özel teknoloji gerektirmez. Her
birimiz vücudumuz için neyin normal olduğunu bilmek ve olağandışı
değişiklikleri tanımak için doğru bilgilerle güçlendirilebiliriz ve en önemlisi
sağlık çalışanlardan yardım alabiliriz. Her bir ilimizde bulunan Kanser Erken
Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezlerinden (KETEM) ve Aile Sağlığı Merkezlerinden
(ASM) destek alınabilir.
Yakın tarihli bir
çalışmada, sekiz yaygın kanser için - mesane, kalın bağırsak, meme, rahim ağzı,
rahim, malign melanom, yumurtalık ve testis kanserleri için sağkalımın erken
teşhis edildiğinde üç kat daha yüksek olduğunu bulunmuştur.
Kanser Taramaları
Kişi sağlıklı görünür
ve herhangi bir kanser belirtisi veya semptomu olmazken, bazı kanser türlerinin
taraması gelişmekte olan belirtileri test edebilir. Etkili bir şekilde
taranabilen meme, kalın bağırsak ve rahim ağzı kanserleri her bir ilimizde
bulunan Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezlerinde (KETEM) ve Aile
Sağlığı Merkezlerinde (ASM) ücretsiz olarak yapılmaktadır.
Efsaneler, Yanlış
Bilgilendirme ve Damgalanma
Kanserle ilgili bazı
yaygın efsaneler ve yanlış algılamalar - tedavisinin olmaması veya kanserle
ilgili yapılabilecek hiçbir şeyin olmaması da dâhil olmak üzere anlaşılabilir
bir şekilde korkuya neden olabilir. Bununla birlikte, kanser hakkındaki yanlış
bilgilendirme, yanlış kanı ve damgalama, korkularımızı arttıran olumsuz bir
döngü yaratır. Korkularımız; erken tanı için tarama yaptırmamızı engelleyebilir
veya tedaviyi ve bakımı tamamen geciktirmemizi veya yaptırmamamızı
sağlayabilir. Genellikle, geç evrede tanı alarak veya hiç tedavi görmeyerek bu
durum kötü sonuçlara yol açabilir, bu da kanserle ilgili tedavi edilemez veya
kür sağlanamaz olduğu mitleri ve yanlış anlaşılma iddialarının sürmesine neden
olabilir.
Ne Yapabiliriz?
·
Doğru kanser bilgilerine erişme
Bilgilenerek, kanser
hakkındaki kendi korkularınızı azaltabilirsiniz ve yanlış düşüncelerinize karşı
koyabilirsiniz. Bilgi, farkındalık ve anlama sayesinde, başkalarının kanser
hakkındaki olumsuz inanç, tutum ve davranışlara meydan okuma yetkisine sahip
olursunuz.
·
Sesinizi kullanın
Konuşarak korku ve
damgalanma ve ayrımcılığı azaltmaya, algıları değiştirmeye ve kanserli insanlar
için desteği güçlendirmeye yardımcı olabiliriz.
·
Farklı kültürel inançları anlama.
Kanserle ilgili
kültürel inanç ve uygulamaları anlama, buna yanıt vermede ve tutumları
değiştirmede ve ortak mitleri gidermede çok önemlidir.
·
Bireyleri ve toplulukları güçlendirin.
Hükümetlerin,
toplulukların, işverenlerin ve medyanın her birinin; kanserle yaşayan
insanların işyerinde, sağlık sisteminde veya toplumda ayrımcılığa maruz
kalmayacakları bir nüfus ve kültür yaratmaya yönelik kanser konusundaki
algılara meydan okumada rolleri vardır.