3-4 Ekim Dünya Yürüyüş
Günü
“Harekete çocuklukta
başla sağlıklı yaşa”
Günümüzde fiziksel aktivite konusunda toplumun
bilgi düzeyinin yetersiz olması, fiziksel aktivitenin sağlık için öneminin
yeterince anlaşılamaması ve giderek daha hareketsiz bir yaşam tarzının
benimsenmesi, toplumda obezite, kalp-damar hastalıkları, hipertansiyon,
diyabet, osteoporoz gibi kronik hastalıkların görülme sıklığını artıran önemli
nedenlerden biri olmuştur. Bu hastalıklar için bir risk faktörü olan fiziksel
inaktivite yani hareketsizlik de dünya
genelindeki ölümlerin dördüncü önde gelen risk faktörü olarak belirlenmiştir.
Toplumun büyük bir
çoğunluğunda “fiziksel aktivite”, “spor” kelimesi ile eşanlamlı olarak
algılanmaktadır. Oysa fiziksel aktivite, günlük yaşam içinde kas ve eklemlerin
kullanılarak enerji harcaması ile gerçekleşen, kalp ve solunum hızını artıran
ve farklı şiddetlerde yorgunlukla sonuçlanan aktiviteler olarak
tanımlanmaktadır. Bu kapsamda spor aktivitelerinin yanı sıra egzersiz, oyun ve
gün içinde yapılan çeşitli aktiviteler de fiziksel aktivite olarak kabul
edilmektedir.
Ülkemizde
Durum:
Türkiye İstatistik
Kurumu tarafından yapılan Türkiye Sağlık Araştırması sonuçlarına göre 2014
yılında 15 yaş üzeri %38.5’i çoğunlukla oturduğunu, %53.3’ü orta derecede
fiziksel güç gerektiren işler yaptığını,%8.2’si ağır iş veya fiziksel güç
gerektiren işler yaptığını; 2016 yılında ise %41.1’i çoğunlukla oturduğunu,
%53.0’ı orta derecede fiziksel güç gerektiren işler yaptığını, %5.9’u ağır iş
veya fiziksel güç gerektiren işler yaptığını beyan etmektedir.
Türkiye Beslenme
Sağlık Araştırması (TBSA) 2017 verilerine göre 15 yaş ve üzeri bireylerde
Obezite % 31.5 olarak belirlenmiştir. Kadınlarda bu oran %39.1 iken erkeklerde
%24.6 ‘dır. 15 yaş ve üzeri bireylerde fiziksel inaktivite ise % 42,4
bulunmuştur..
COSI-TUR 2016
verilerine göre çocukluk çağı obezite ve fazla kiloluluk 2. Sınıf
öğrencilerinin 1/4’ü obez (%24.5) veya fazla kilolu iken ortaokul
öğrencilerinde bu oran yaklaşık 1/3 (%30.1) tür. Lise öğrencilerinde ise fazla
kilolu veya obez öğrenciler tüm lise öğrencilerinin 1/5 (%20.6)’ini
oluşturmaktadır.
Ülkemizde ortaokul
(10-14 yaş) ve lise öğrencileri (15-18 yaş) fiziksel uygunluk karnesi
verilerine göre kız ve erkek çocukların mekik ve şınav testi sonuçları referans
değerler ile uyumlu görülmüştür.
Bu araştırmalar
ışığında; Ülkemizde de fiziksel aktivite düzeyini artırmak amacıyla hedefler
belirleyerek stratejiler geliştirmek, toplumu fiziksel aktiviteye özendirmek,
fiziksel aktiviteye ulaşma engellerini ortadan kaldırmak için yerel ve ulusal
düzeyde çalışmalar yapılmaktadır.
Eylem
Planları
Dünya Sağlık Örgütü
(DSÖ) Fiziksel aktivite ve sağlık küresel eylem planı 2018-2030’u “Daha sağlıklı bir dünya için daha aktif
bireyler” başlığı ile duyurmuştur.
Bakanlığımız
tarafından yürütülmekte olan Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat
Programı kapsamında Fiziksel Aktivite Eylem Planı 2019-2023 hazırlanmıştır.
Fiziksel aktivitenin
sağlığın koruyucu ve geliştirici etkisinin görülebilmesi için günlük
aktivitelerin yanı sıra yetişkin yaş
grubunda haftanın 5 (beş) günü en az 30 dakika; 5-17 yaş grubu için ise günde
en az 60 dakika orta şiddette fiziksel aktivite yapılmalıdır. Orta şiddette
fiziksel aktivite, solunum veya kalp atış hızında küçük artışlara neden olan
orta düzeyde fiziksel efor gerektiren fiziksel aktivitedir. Bunu şu şekilde
tanımlayabiliriz; yapılan aktivite esnasında kişi konuşabilir fakat şarkı
söyleyemez.
Tempolu
yürüyüş orta şiddette aktiviteye en iyi
örneklerden birisidir.
- Yürüyüşü günlük aktiviteleriniz içerisine
kolayca yerleştirebilirsiniz.
- Gün içerisinde toplu taşım aracı
kullanıyorsanız ineceğiniz yerden bir–iki durak önce inip yürüyebilir veya
arabanızı gideceğiniz yerin önüne değil birkaç sokak uzağa park ederek
gideceğiniz yere yürüyebilirsiniz.
- Size en yakın belediyelere ait yürüyüş
yollarından veya Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü’ne ait spor tesislerinden
faydalanabilirsiniz.
- Tek başınıza egzersiz yapmaktan
hoşlanmıyorsanız arkadaşlarınızla yürüyüş grupları oluşturabilirsiniz.
- Yürüyüşü ailece birlikte zaman
geçireceğiniz keyifli bir aktiviteye dönüştürebilirsiniz.
“Günlük
yaşamı mümkün olduğunca aktif geçirmek sağlıklı bir yaşamın ilk adımıdır.”
Fiziksel aktiviteden
daha fazla yarar elde edebilmek ve sağlığı koruyup geliştirebilmek için düzenli
olarak yapılmalı ve yaşamın bir parçası haline getirilmelidir.
1991 yılından bu yana, her yıl Ekim ayının ilk hafta
sonu, Dünya Yürüyüş Günü kutlanmaktadır. Ülkeler farklı günler de
belirleyebilmektedir. Ülkemizde de her yıl 3-4 Ekim de Dünya Yürüyüş Günü
çeşitli etkinliklerle kutlanmaktadır.
https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/beslenmehareket-anasayfa
https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/fiziksel-aktivite
Broşürler
Hareketli Yaşıyorum Sağlığımı Koruyorum
Sağlıklı Beslenme Broşürü
Kahvaltının Önemi
