17 Kasım Dünya Prematüre Günü
“Minik elleriyle hayata tutunan
bebeklerimizin yanındayız…”
Prematüre doğum
tanımı, gebeliğin 37. haftasını doldurmadan canlı doğan bebekler için
kullanılmaktadır. Her yıl dünyada 13 milyon bebek beklenenden erken doğmaktadır.
Bu sayı, Dünya’daki tüm bebeklerin onda birinden fazlasına denk gelmektedir.
Türkiye’de ise her yıl yaklaşık 150.000’den fazla bebek prematüre olarak
dünyaya gelmektedir.1
Prematüre doğan
bebeklerin yaklaşık %10’u prematür doğuma bağlı komplikasyonlar sonucu hayatını
kaybetmektedir. Hayatta kalanların birçoğu ise zamanında doğan bebeklerden daha
fazla sağlık sorunu yaşayabilmektedir. Entelektüel yetersizlikler, serebral
palsi, kronik akciğer hastalığı, görme kaybı, işitme kaybı gibi uzun süreli
sağlık problemleri yaşayabilmektedirler.2,3,4 Çocukluk döneminde
öğrenme ve davranış problemleri yaşama olasılıkları diğer çocuklara göre daha
fazladır; bu nedenle okul başarıları görece düşük olabilir. Yapılan
çalışmaların sonuçları, prematüre 3 çocuktan yaklaşık 1’inin okul hayatının bir
döneminde özel eğitim hizmetlerine ihtiyaç duyduğunu göstermiştir.5
Prematüre doğum ve
buna bağlı sorunlar oldukça sık görülmesine rağmen, toplumun geneli erken
doğumun önlenmesi için yapılabilecekler ve erken doğan bir bebeğin gelişiminde
karşılaşılan sorunlar hakkında çok az şey bilmektedir. Prematür doğum, Dünya
çapında yenidoğan ölümlerinin ikinci önde gelen nedenidir. Bu nedenle, bu
hassas yeni doğanların ve ailelerinin karşılaştığı sorunlara yönelik
farkındalığı artırmak için birçok ülkede kurulan vakıflar bünyesinde çalışmalar
yapılmaktadır.5
Dünya genelinde
prematüre doğan bebekler için farkındalığı artırmak ve prematüre bebeklerin
hayatlarını değiştirmek için faaliyet gösteren çok sayıda ulusal ve
uluslararası kuruluş vardır. 17 Kasım Dünya Prematüre Günü ve bu kapsamdaki
etkinlikler, erken doğum ve getirdiği zorluklar konusunda farkındalık yaratmak
için başlatılmış, 2008 yılında Avrupalı kuruluşların ortak katılımıyla
kutlanmaya başlanmış ve ilerleyen dönemlerde Afrika, Amerika, Asya ve
Avustralya merkezli kuruluşların da katılımıyla kıtalararası bir boyut
kazanmıştır. Bu etkinliklere; kar amacı gütmeyen kuruluşlar, sağlık
kuruluşları, sağlık çalışanları, şirketler, politikacılar, medya ve tüm
toplumun desteği önemlidir.5
Dünya Prematüre Günü,
prematüre doğum nedenli ölümler, yeti kaybı ve neden olduğu diğer sağlık
problemlerine dikkat çekmek için bir fırsat olduğu gibi olası çözüm yollarını
gündeme getirmek için de önemli bir şanstır. Dünya çapında düzenlenen çok sayıda
etkinlik, bu çabaların özünü oluşturmaktadır. Her yıl, daha fazla ülkede;
kamusal, parlamenter ve sağlık profesyonellerinin düzenlediği toplantılar ve
sanatsal organizasyonlar dâhil olmak üzere ulusal ve yerel etkinlikler ile
Dünya Prematüre Günü’ne katılım sağlanmaktadır.7
Mor ışıklı
aydınlatmalar ve küçük çorap çizimleri, Dünya Prematüre Günü’nün sembolleri
haline gelmiştir. Görsellerde kullanılan mor renk, duyarlılık ve sıradışılığı
simgelemektedir.6
Dünya Prematüre Günü’
nde çocukların, ebeveynlerin, sağlık profesyonellerinin, politika yapıcıların
ve diğer üçüncü tarafların prematüre bebeklerin bakımı için ortaklık
kurmalarının sağlayacağı yararlar vurgulanmaktadır. Böylece erken doğum,
yenidoğan sağlığı ve sağkalım konularında farkındalık, erişim ve katılımı
artırma hedefiyle hareket edilmektedir. Düzenlenen etkinliklere katılmak, kendi
etkinliğini organize etmek veya sosyal medya kanallarında mesajlar paylaşmak
gibi çeşitli yollarla Dünya Prematüre Günü’ne katılım mümkündür.7
Erken doğum ve buna bağlı
ölüm ve sakatlıkların önlenmesi için, sağlıklı bir gebelik süreci geçirmek;
bunun içinse gebelik öncesinde ve gebelik sırasında alınacak nitelikli sağlık
bakımı önemlidir. Bu kapsamda anne adayları gebelik öncesinde sağlık eğitimi ve
aile planlaması hizmetlerine erişebilmeli, sağlıklı beslenme konusunda
bilgilendirilmeli, tütün ve diğer madde kullanımları önlenmelidir. Uygun
aralıklarla hekim ya da diğer sağlık çalışanları tarafından yapılacak takipler
ise gebelik sürecinin bir diğer önemli parçası olmalıdır.2
KAYNAKÇA: Yıldırım D, Gökgöz G, Şengelen M. 17 Kasım
Dünya Prematürite Günü. HÜTF Halk Sağlığı AD Toplum İçin Bilgilendirme Serisi
(2018/2019-15) [Internet] http://www.halksagligi.hacettepe.edu.tr/ Erişim:
17.11.2018.
1
[Internet]
https://www.saglik.gov.tr/TR,12702/saglik-bakanligi-premature-bebekler-icin-mor-renge-burundu.html
Erişim: 08.11.2018.
2
[Internet] http://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/preterm-birth
Erişim: 08.11.2018.
3
[Internet] http://www.who.int/life-course/news/events/world-prematurity-day-2018/en
Erişim: 08.11.2018.
4
[Internet] https://www.marchofdimes.org/mission/prematurity-campaign.aspx
Erişim: 08.11.2018.
5
[Internet] http://prembaby.org.au/worldprematurityday/ Erişim: 08.11.2018.
6
[Internet] https://www.efcni.org/activities/campaigns/wpd/ Erişim: 08.11.2018.
7
[Internet]
https://www.healthynewbornnetwork.org/event/world-prematurity-day-2018/ Erişim:
08.11.2018.