KASTAMONU EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ

1 Aralık Dünya AIDS Günü

“Topluluklar Farkı Yaratır (Communities Make The Difference)”

HIV (Human Immunodeficiency Virus – İnsan Bağışıklık Yetmezlik Virüsü), vücut sıvıları ile yayılan ve bağışıklık sistemine saldıran bir virüstür. Bu virüs ile enfekte olmuş kişilerde immün sistemin çöküşü ile ilerleyen klinik tablonun son aşamasına ise AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrome – Edinsel İmmün Yetmezlik Sendromu) ismi verilmektedir. Bu virüs vücuda bir kez girdikten sonra ömür boyu vücutta bulunur. Fakat etkin tedaviyle (Antiretroviral tedavi – ART) HIV günümüzde kontrol edilebilmekte ve AIDS gelişimi önlenebilmektedir.^1,2

HIV, bu virüsü vücudunda bulunduran bir kişiden bulaşmaktadır. Kan, semen, anal mukoza, vajinal sıvılar ve anne sütü gibi vücut salgıları asıl bulaş kaynağını oluştururken; ter, tükürük ve idrar ile bulaş görülmemektedir. Korunmasız cinsel ilişki, enfekte şırınga kullanımı, kan transfüzyonu ve anne sütü ile bulaş virüsün sık görülen yayılma şekilleridir.³ Bulaşın önlenmesinde, cinsel ilişki sırasında kondom gibi fiziksel bariyer yöntemlerinin kullanılması çok etkilidir.⁴

Kadınlarda HIV ek problemlere yol açmaktadır. Servikal kanser ve cinsel yolla bulaşıcı hastalıkların sıklığında artış, menstrüel döngüde bozulmalar bunlardan bazılarıyken menapoza girme yaşı düşmekte ve yaşlılıkta osteoporoz riskinde artış da görülmektedir. Hamilelikte ve emzirme sırasında anneden bebeğe virüs geçişi olması HIV’in yayılımında çok önemli bir sorundur.⁵

Dünyada 2018 yılının sonundaki verilere göre, 37,9 milyon insan HIV ile yaşamaktadır. Bu insanlardan 23,3 milyonu (%62’si) HIV tedavisine erişebilmektedir. 2018 yılında 1,7 milyon kişi HIV ile enfekte olmuş, 770000 insan ise AIDS ile ilişkili hastalıklara bağlı hayatını kaybetmiştir. Enfekte 5 kişiden 4’ü tedaviye erişebilmektedir.^6,7

Ülkemizde ise; 30 Haziran 2019 tarihine kadar 20202 HIV ile enfekte kişi ve 1786 AIDS vakası mevcuttur. Vakaların %79,98’i erkek, %20,02’si kadındır. Vakalar en fazla 25-34 yaş grubunda görülmektedir. Vakaların %49,24’ü cinsel yolla bulaşmakta, bunların %73,46’sı heteroseksüel cinsel ilişki yoluyla olmaktadır. Toplam vakaların %48,8’inin bulaş yolu bilinmemektedir.⁸

1 Aralık Dünya AIDS gününde UNAIDS organizasyonu her sene bir tema belirleyerek kampanyalar düzenlemektedir. 2019 yılının teması “Topluluklar Farkı Yaratır(Communities Make The Difference)” olarak belirlenmiştir. Topluluklar HIV’e karşı mücadelede ve HIV ile ilgili sorumluluk oluşturulmasında çok önemli roller oynamaktadır. Tedaviye erişim sağlanması, güvenilir HIV testi hizmetlerine ulaşımın kolaylaştırılması, ihtiyaç duyulan koruyucu hizmetlerin sağlanması gibi konularda bazen tek destek aracı olabilmektedir. Bu organizasyonların finansal, yasal ve politik destek ihtiyaçları zaman zaman ülkeler ve uluslararası sivil toplum örgütlerinin desteği ile karşılanmaya çalışılsa da özellikle bireylere iş düşmektedir. Bireylerin dayanışması, bağışları, kendilerine yakın bölgelerdeki toplulukları öğrenmeleri ve diğer bireylerce öğrenilmesi için çaba harcamaları bu organizasyonların sürdürülebilir hizmet verebilmesi büyük önem göstermektedir.⁹

HIV/AIDS ile mücadelede topluluklar fark edilmeli, tanınmalı ve desteklenmelidir.

KAYNAKÇA: Başpınar A, Koçak A, Akın L 1 Aralık Dünya AIDS Günü-HÜTF Halk Sağlığı AD Toplum İçin Bilgilendirme Serisi-2019/2020-22. [Internet] http://www.halksagligi.hacettepe.edu.tr/. Erişim:25/11/2019.

1 [İnternet] https://www.cdc.gov/hiv/basics/whatishiv.html Erişim:13/11/2019.

2 [İnternet] https://www.hiv.gov/hiv-basics/overview/about-hiv-and-aids/what-are-hiv-and-aids Erişim:13/11/2019.

3 [İnternet] https://www.avert.org/about-hiv-aids/what-hiv-aids Erişim:13/11/2019.

4 [İnternet] https://www.avert.org/hiv-transmission-prevention Erişim:13/11/2019.

5 [İnternet] https://www.hiv.gov/hiv-basics/staying-in-hiv-care/other-related-health-issues/womens-health-issues Erişim:13/11/2019.

6 [İnternet] https://www.un.org/en/sections/issues-depth/aids/ Erişim:13/11/2019.

7 [İnternet] https://www.who.int/hiv/data/en/ Erişim:13/11/2019.

8 [İnternet] https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/bulasici-hastaliklar/hiv-aids/hiv-aids-liste/h%C4%B1v-aids-istatislik.html Erişim:13/11/2019.

9 [İnternet] https://www.unaids.org/en/resources/campaigns/WAD_2019 Erişim:13/11/2019.